Buurtteam Amsterdam probeert Amsterdammers al bij beginnende geldproblemen te bereiken. Het Team Vroeg Eropaf neemt contact op zodra er een kleine betalingsachterstand is, om advies of hulp aan te bieden. Worden Amsterdammers niet bereikt, dan komt Marciano Konigferander in beeld: hij voert in Amsterdam-West de Intensieve Aanpak uit. Marciano (buurtteam Landlust) vertelt wat Vroeg Eropaf Intensieve Aanpak (VIA) precies inhoudt en waarom het zo succesvol is.
Marciano begon zijn loopbaan in de mode en werkte later bij verschillende banken. Tijdens de coronapandemie raakte hij zijn baan kwijt en besloot hij als vrijwilliger bij De Regenboog te werken. “Daar is het idee ontstaan om in de schuldhulpverlening te werken. Ik heb daar eerst een opleiding voor gevolgd en daarna heb ik gesolliciteerd bij Buurtteam Amsterdam West en werd ik aangenomen. Nu doe ik dit werk al een aantal jaar.”
De unieke Vroeg Eropaf Intensieve Aanpak (VIA) in Amsterdam-West
Als schuldhulpverlener probeert Marciano samen met zijn collega’s van Team Vroeg Eropaf betalingsachterstanden of schulden de kop in te drukken door regelingen te treffen met incassobureaus of deurwaarders. “Er zijn vier standaard partijen die vanuit de wet achterstanden moeten melden bij de gemeente. Dat zijn de woningbouwverenigingen, zorgverzekeraars, nutsbedrijven en waternet.” De melding wordt al gemaakt wanneer er een betalingsachterstand van één maand is. Vanuit de gemeente worden deze meldingen doorgezet naar de stadsdelen. “In ons geval is het dan Buurtteam Amsterdam West.”
In Amsterdam-West is Marciano speciaal aangesteld om zich volledig te richten op de Intensieve Aanpak van betalingsachterstanden. Zodra er een melding binnenkomt, komt deze terecht bij Team Vroeg Eropaf. Zijn collega’s proberen eerst contact te leggen. Lukt dat niet, dan neemt Marciano het over. “Ik spam mensen een beetje, maar op een positieve manier: bellen, e-mailen, kaarten sturen en huisbezoeken. Ik laat hen weten dat ik er ben om te helpen. De keuze om hulp te accepteren ligt bij hen, maar ik probeer duidelijk te maken dat het slimmer is om een beginnende betalingsachterstand direct aan te pakken.”
Marciano heeft ook een bepaalde periode waarbinnen hij de Amsterdammer moet bereiken en een regeling moet treffen met de schuldeiser, deurwaarder of het incassobureau. Deze periode is afhankelijk van de schuldeiser, maar is meestal tussen de 12 en 16 weken. Doordat Marciano zich volledig kan richten op de Intensieve Aanpak (VIA) is dit effectiever gebleken dan wanneer de taken onderling verdeeld over alle collega’s van Team Vroeg Eropaf. Zo ging het eerder.
Effectieve manieren om cliënten te bereiken
Marciano gebruikt verschillende methoden om contact te leggen. “Jongeren bereik ik vaak via WhatsApp, ouderen eerder via bellen of e-mail. Daarnaast schrijf ik veel kaarten. Dat gebruik ik eigenlijk het liefst, omdat ik dan 100% zeker weet dat de kaart het juiste adres bereikt, of in ieder geval de persoon die ik nodig heb. Telefoonnummers kunnen veranderen, e-mailadressen kunnen bouncen. Daarom heb ik een voorkeur voor handgeschreven kaarten. Het idee achter de kaart is dat de Amsterdammer contact met mij opneemt. Het doel is in principe om de cliënt in beweging te krijgen, zodat er in ieder geval iets gebeurt. Uiteindelijk is het aan de Amsterdammer zelf om te beslissen of ze willen meewerken.”
Of de kaarten veel effectiever zijn dan een WhatsApp-bericht of een telefonisch gesprek weet Marciano niet. “De kaarten zijn wel effectief, omdat ik 100% zeker weet dat ze het juiste adres bereiken. Maar ze zijn niet direct effectief, omdat de cliënt zelf actie moet ondernemen naar aanleiding van de kaart. Bij bellen, als het nummer werkt en ik de Amsterdammer aan de lijn heb, probeer ik hem of haar met mijn overtuigingskracht tot actie te bewegen. Maar nogmaals, ze zijn niet verplicht om mee te werken. Als ik ze aan de telefoon krijg en ze zeggen: ‘Marciano, ik heb geen behoefte aan jouw hulp, ik regel het zelf wel,’ dan is dat ook prima. Het is hun keuze. Toch probeer ik hen natuurlijk te overtuigen van onze hulp, omdat het vaak beter is. Anders hadden ze die achterstand ook niet opgelopen.”
De reacties van Amsterdammers
De reacties van Amsterdammers op de contactpogingen van Marciano variëren; het komt vaak voor dat ze contact vermijden, bijvoorbeeld door de telefoon niet op te nemen, niet terug te bellen of hun e-mail niet te beantwoorden. “Dat noemen we zorgmijders: zij blijven gewoon helemaal uit beeld. Dan zijn er ook mensen die wel geholpen willen worden maar als puntje bij paaltje komt doen ze er niks mee. Ze komen niet naar hun afspraak of ik heb een mooie regeling getroffen met de deurwaarder, maar de eerste betaling blijft uit. Soms zeggen mensen dat ze blij zijn dat we contact hebben opgenomen, omdat ze niet wisten wat ze moesten doen. Ze zijn dankbaar voor de hulp die wij bieden. Wij zorgen voor de regelingen en helpen hen verder.”
Uitdagingen en mooie momenten
Marciano heeft soms ook te maken met moeilijke situaties. Een voorbeeld hiervan was een mevrouw die een achterstand van €7.000 had bij haar zorgverzekering. Marciano probeerde al een paar maanden om in contact te komen met de mevrouw. “Ik had ook een melding van haar man in verband met de zorgverzekering. Uiteindelijk heb ik toch contact kunnen maken. Ik zei tegen de dame in kwestie: ’Mevrouw, uw achterstand is inmiddels opgelopen tot €7.000. Zou het niet verstandig zijn om onze hulp te accepteren?’ Ze antwoordde: ’Nou, weet je wat? Ik geef het door aan mijn man.’ Ik probeerde tot haar door te dringen, maar ze wilde de hulp niet accepteren. Ik kan haar natuurlijk niet dwingen, wat de situatie erg lastig maakt. Uiteindelijk moest ik het dossier sluiten, totdat er eventueel weer een melding zou komen.” Marciano heeft de melding van zowel die mevrouw als haar man niet meer zien terugkomen. Het lijkt erop dat ze het zelf hebben opgelost, maar dat kan niet met zekerheid worden gezegd. “Ik hoop dat dat goed is gegaan. Maar dat vond ik wel een moeilijke.”
“Soms lukt het helemaal niet om contact te krijgen met Amsterdammers. In dat geval sluit ik de melding, maar uiteindelijk komen ze vaak toch weer terug. De gemeente is namelijk verplicht om betalingsachterstanden te blijven melden. Na een tijdje herken ik daardoor achternamen en adressen. De meldingen blijven steeds bij de vroegsignalering terugkomen, totdat de situatie erger wordt. Op een gegeven moment zoeken cliënten wél hulp, maar dan is de achterstand vaak al zo hoog opgelopen dat de fase van vroegsignalering wordt overgeslagen en ze direct bij schuldhulpverlening terechtkomen.”
Naast moeilijke situaties ervaart Marciano natuurlijk ook mooie momenten. Een van deze momenten was aan het eind van corona en ging om een energiemelding. De achterstand was opgelopen naar € 16.000. “Die man had een restaurant en in het begin heb ik geen contact met hem kunnen maken. Uiteindelijk heeft hij zelf teruggebeld. En heeft hij op eigen kracht zonder interventie in één keer de € 16.000 overgemaakt. Dat vond ik toch wel een mooi moment.”
Elke situatie met Amsterdammers is anders. “Het mooiste aan mijn werk vind ik dat ik mensen structureel help om hun achterstanden weg te werken, zodat ze niet in de schulden belanden. Dat geeft mij echt voldoening.”