Als aanjager van de training Stress Sensitief Werken (SSW) wil Suzanne Oehlen het binnen de hulpverlening meer hebben over de inhoud. SSW is een visie die gaat over regie en eigenaarschap van de Amsterdammer én de professional. Wetenschappelijke theorie, versterkt door gesprekstechnieken, zorgen samen voor bewustzijn en een gemeenschappelijke taal. Essentieel binnen de maatschappelijke dienstverlening en buurtteamwerk, vindt Suzanne.
“Gemeenten zijn een steeds grotere rol gaan spelen in de uitvoering van ons werk. Als uitvoerenden professionals proberen we steeds te voldoen aan de veranderende vraag van de overheid. Stukje bij beetje zijn we daardoor de regie over ons vak verloren”, merkt Suzanne op. Binnen het sociaal domein is er in de afgelopen 15 jaar waanzinnig veel veranderd. Het registreren en correct wegschrijven onder verschillende producten werd steeds belangrijker voor de gemeente.
“Er kwamen steeds meer taken bij. We waren als vakgroep op zoek naar grip op de inhoud van ons werk. We vroegen ons af: Wat is de essentie van ons vak? Welke kerntaken vallen daar onder? Als vakgroep merkte we op dat binnen de organisatie behoefte was aan blijvende en structurele verdieping op de inhoud. Toen kwamen we Stress Sensitief Werken tegen.” Binnen deze training staat het vakmanschap centraal. Vanuit de praktijk doet men ervaringen op en deze worden meegenomen tijdens de training.
“Door middel van SSW ontwikkelen we een gemeenschappelijke taal waarmee we kunnen reflecteren om vervolgens dieper op de inhoud in te gaan.” Na een pilot en unaniem enthousiasme van de deelnemers besloot De Sociale Maatschap de training voor al haar werknemers aan te bieden. Niet alleen aan de hulpverleners maar ook aan managers, teamleiders en het bedrijfsbureau. Zodat iedereen beschikt over dezelfde ‘taal’, de achterliggende visie en de tools om effectief te communiceren. Suzanne vertelt enthousiast: “Inmiddels is de training zó goed ontvangen dat alle medewerkers van Buurtteam Amsterdam deze training kunnen volgen.”
“Een essentie van Stress Sensitief Werken is om bij de puzzel van de ander te blijven”, legt Suzanne uit. “We zijn al snel geneigd dingen voor de ander in te vullen en bezig te zijn met onze eigen puzzel. Daarbij vragen we ons af: ‘Hoe kan ik dit oplossen?’ Vrijwel alle hulpverleners kennen het gevaar om in de ‘reddersrol’ te vervallen.” Hulpverleners willen vaak de problemen van mensen direct oplossen, om hen zo leed te besparen. Een nobele neiging, maar niet de meest effectieve volgens SSW. Suzanne verklaart: “Het onbedoelde effect kan zijn dat mensen het gevoel krijgen dat ze het niet zelf kunnen. Of dat hulpverleners een oplossing bedenken die niet helemaal aansluit omdat iemand het niet zelf bedacht en doordacht heeft.”
“Een effect hiervan kan zijn dat een probleem tijdelijk is opgelost, maar de persoon zich niet heeft ontwikkeld. En ervaart niet per se meer grip op zijn/haar leven. Binnen SSW is het doel dat iemand aan het roer van zijn eigen leven staat. Autonomie is een van de basisbehoefte van de mens. Hier stuurt de training op aan.” Binnen SSW gaan deelnemers op zoek naar de drijfveren van de Amsterdammer, ook wel intrinsieke motivatie genoemd. De keuze ligt altijd bij iemand zelf, mits diegene de consequenties overziet. Dit blijkt de meest effectieve manier om iemand te helpen gedrag te reguleren. En zo regie te ervaren en doelen te bereiken.
De naam doet de training eer aan: Stress is ook een groot component binnen Stress Sensitief Werken. Suzanne: “Onderzoek wijst uit dat stress een enorm negatief effect heeft op het brein. Het is een wetenschappelijk feit dat ons IQ met ongeveer 13 punten daalt.” Het effect kan zijn dat je verkeerde beslissingen neemt wanneer je in ingewikkelde situaties verkeert. “Amsterdammers met veel schulden kunnen er soms niks aan doen dat ze niet op een afspraak komen. Door stress verliezen ze overzicht in hun agenda, of denken ze dat het uitstellen van het probleem – een korte termijn-gedachte – een betere oplossing is.”
“De taal van SSW stelt professionals in staat om concreet te reflecteren op verschillende casussen. Heb ik iemand voldoende keuzevrijheid gegeven? Ervoer iemand genoeg betrokkenheid? Was ik al bezig met de oplossing en het plan terwijl de Amsterdammer nog niet zeker wist überhaupt stappen te willen zetten? Heb ik voldoende aandacht gehad voor de krachten en competenties van iemand? Ben ik als hulpverlener onbedoeld boven iemand gaan staan in plaats van naast de Amsterdammer?”
Suzanne denkt dat ook mensen die buiten de hulpverlening veel kunnen hebben aan SSW: “De training geeft veel inzicht in hoe gedragsverandering werkt, hoe het menselijk brein in elkaar steekt en ook hoe je zelf reageert op bepaalde situaties. Dit komt door de wetenschappelijke onderbouwing en ruimte voor het delen van eigen ervaring. Ook geeft SSW bewezen effectieve methodische handvatten. Dat maakt het heel praktisch. Je kan er meteen wat mee als je dat zou willen.” Niet betuttelend, maar juist uitgaan van de gelijkwaardigheid is volgens Suzanne een belangrijk uitgangspunt van SSW.
Ben je nieuwsgierig naar SSW? Wil je je hier verder in ontwikkelen? Je kan aansluiten bij een oefengroep, je kan meedoen met een intervisiegroep, je kan iemand laten meekijken bij een gesprek om gerichte constructieve feedback te krijgen op je gespreksvoering. Ook zijn er verschillende richtingen om door te ontwikkelen op het gebied van SSW. Informeer naar de mogelijkheden bij training@desocialemaatschap.nl.