“Ze liep met haar ziel onder de arm”, zegt Margit van Vugt van Buurtteam Amsterdam Zuidoost over haar eerste ontmoeting met Bianca. “Ze had heel veel schulden én stond op het punt uit haar huis gezet te worden.” Margit hielp Bianca – eerst als ambulant begeleider van Cordaan, later als medewerker van Buurtteam Amsterdam Zuidoost. “Werken vanuit een buurtteam is behoorlijk anders.”
“Het gaat nu hartstikke goed met Bianca. Maar stel dat zij vandaag bij me zou aankloppen zoals ze toen deed. Dan zou ik haar niet kunnen helpen zoals ik de afgelopen drie jaar heb gedaan. Ik zou haar direct moeten verwijzen naar andere buurtteamafdelingen. Niet alleen aan Schuldhulpverlening, maar ook aan Vroeg Eropaf, die ingrijpt als er een uithuiszetting dreigt.”
Goede hoop
“Misschien zou het dan ook goedkomen met Bianca. Misschien zou Vroeg Eropaf net zo snel ingrijpen als ik deed om uithuiszetting te voorkomen. En misschien zou de schuldhulpverlening even succesvol zijn. Maar zeker weet ik dit natuurlijk niet. Daarvoor is het buurtteam ook nog te nieuw en heb ik nog te weinig met de afdelingen samengewerkt. Ik heb goede hoop dat buurtteams minstens zo effectief zijn als hun voorgangers. Maar het is nog wel een beetje wennen. En ook spannend: je wilt toch dat Amsterdammers de best mogelijke hulp krijgen.”
“Niet dat alles helemaal anders is. Ik heb bijvoorbeeld nog steeds cliënten van wie ik de vaste begeleider ben. Sommige mensen hebben nu eenmaal structureel ondersteuning nodig. En de meesten vinden het ook fijn om één aanspreekpunt te hebben. Net als veel buurtteamcollega’s heb ik vaak dienst bij de entree van het buurtteam – wat we De Inloop noemen. Daar komen veel wijkbewoners met een vraagstuk. Geregeld zijn dat mensen die meermalen terugkomen en dan telkens een andere medewerker voor zich hebben. Daardoor moeten ze vaak hetzelfde verhaal opnieuw vertellen; niet prettig voor hen.”
Kerende kansen
“Hoe Bianca op mijn pad kwam? Via haar vriend. Die gaat naar een kerk waar ik wel eens op vrijwillige basis mensen help. Bijvoorbeeld als ze niet weten hoe ze hun belastingaangifte moeten doen of wat er in een officiële brief staat. Zelf had hij mijn hulp ook wel eens gehad en nu hoopte hij dat ik Bianca uit de problemen kon halen. Door goed naar haar te luisteren, te vragen en dóór te vragen, kreeg ik in beeld hoe haar leven eruitzag. Kort samengevat: als een chaos. In haar huis lag overal wat, waren de muren vies en hadden de meubels gaten. Maar ook in haar hoofd en haar financiën was het een rommeltje. Ze was depressief, had moeite voor zichzelf te zorgen, en had heel veel schulden – waaronder zes maanden huurachterstand.”
“Ik nam haar aan als cliënt van Cordaan en zocht uit wat prioriteit had. Al snel ontdekte ik dat een deurwaarder een aanvraag tot uithuiszetting had gedaan. En dat de rechtszitting daarvoor nog díe week plaatsvond. Ik belde direct een strijdbare advocate uit mijn netwerk. Zij wist de zitting af te wenden en uiteindelijk ook de uithuiszetting. Daarnaast zorgde ze dat Bianca een schadevergoeding kreeg van haar bewindvoerder-tot-dan-toe, omdat hij zulk slecht werk had geleverd dat zij er extra schulden van had gekregen. Bovendien regelde de advocate een nieuwe bewindvoerder en een schuldhulpverlener – één die sneller een schuldsaneringstraject met haar kon beginnen dan degene die ik in gedachten had. Omringd door betrokken professionals die nauw samenwerkten, begonnen de kansen voor Bianca zich te keren.”
Volgeladen auto
“Zelf hielp ik Bianca onder andere om haar officiële papieren op orde te krijgen en te houden. Ook stimuleerde ik haar om haar huis op te knappen. Zo hielp ik haar de muren te schilderen en nam ik haar mee naar de Weggeefkelder. Dat is een project van een collega, waar ambulant begeleiders gratis spullen kunnen ophalen voor cliënten die het zwaar hebben. Bianca en ik plunderden de boel zowat; we kwamen er met een volgeladen auto weer vandaan. Tegen die tijd ging het goddank al een stuk beter met haar. Haar huis opruimen lukte haar toen al in haar eentje, terwijl ze aan het begin van ons traject niet of nauwelijks iets alleen kon.”
“Mijn begeleiding was dus praktisch. Maar het had ook een mentale kant. Ik stimuleerde haar om steeds meer te doen – soms door zelf deel te nemen aan een activiteit, bijvoorbeeld bij dat schilderen, maar dan spoorde ik haar wel aan om zoveel mogelijk zélf op te pakken. En dat deed ze ook. Ze wilde vooruitkomen. Mede door ons contact herwon ze het vertrouwen in zichzelf, zag ze haar eigen kracht weer en gaf ze zichzelf niet overal de schuld meer van. Ze bloeide op, zorgde beter voor zichzelf en verloor met haar zorgen ook haar overgewicht. De band met haar kinderen, van wie ze vervreemd was, werd sterker. En zij laten haar nu een liefhebbende oma zijn voor haar kleinkinderen.”
Betere toekomst
“Niet dat ik altijd zoet en lief was tegen Bianca. Soms sprak ik haar streng toe, bijvoorbeeld als ze iets wilde kopen waar ze geen geld voor had. Een hardere aanpak is soms nodig. Alleen maar aardig doen werkt niet in dit vak. Het is vooral belangrijk om constante betrokkenheid te tonen bij je cliënten, hen serieus te nemen en ze een veilig gevoel te geven, ook als je hen confronteert met een fout. Ze moeten merken dat ze gehoord worden, zelfs wanneer je hun probleem niet kunt oplossen. Vaak is alleen het feit dat je naar ze luistert voor hen voldoende om zich beter te voelen.”
“Bianca voelt zich niet alleen beter over zichzelf, maar nu ze minder stress heeft, lukt het haar ook om vooruit te kijken. Ze begint weer te geloven in een betere toekomst. Inmiddels heeft ze zich daarom ingeschreven voor een opleiding tot ervaringsdeskundige, want dat is wat ze wil in het leven: zich inzetten om anderen te helpen. Als alles meezit kan ze die rol straks vervullen bij Buurtteam Amsterdam Zuidoost. Bovendien is ze binnenkort – na drie jaar – schuldenvrij. Op haar verjaardag! Ze wordt 50, maar voor haar voelt het als een nieuwe start.”