Christa Toppenberg werkt als ervaringsdeskundige bij de gemeente en ook bij Buurtteam Amsterdam Noord. Om WPI meer vertrouwd te maken met de meerwaarde van een ervaringsdeskundige heeft zij haar collega’s Florence, Jermain en Jenny uitgenodigd om ons hierover te vertellen. Dit is hun gezamenlijke verhaal.
“Het beroep ervaringsdeskundige is door de Gemeente Amsterdam in het leven geroepen om Amsterdammers die tussen wal en schip zijn gevallen weer uit het water te vissen. Door onze eigen ervaringen te delen over vastzitten in het systeem laten we zien: je bent niet de enige die iets overkomt, het is niet jouw schuld. We laten ook zien dat er altijd een uitweg is. We vertellen hoe het ons is gelukt te overwinnen, en dat wat wij kunnen hen ook gaat lukken. We begrijpen de Amsterdammer vanuit onze eigen geschiedenis. Dát is onze toegevoegde meerwaarde.”
Hoe weten Amsterdammers dat jullie er zijn, en hoe komen ze met jullie in contact?
“We zeggen niet: Hoi, ik ben ervaringsdeskundige. We zijn in dienst van het buurtteam en als iemand daar hulp komt vragen, dan wordt gevraagd of diegene een gesprek zou willen hebben met iemand die meer tijd, een luisterend oor heeft, iemand die weet wat het is om je niet gezien of gehoord te voelen. Als iemand dan ja zegt, dan komen wij in actie.”
Brengen jullie als ervaringsdeskundigen allemaal verschillende ervaringen in?
“Ieder van ons heeft zijn eigen verhaal: de een is kind van ouders met een verslaving, een ander is gepest en is daardoor eenzaam geworden, weer iemand anders heeft te maken gehad met seksueel geweld of is gediagnosticeerd met adhd/autisme. Wat we delen is dat we allemaal een leven ontwrichtende gebeurtenis hebben meegemaakt, dat we een herstelproces zijn ingegaan en dat we hebben overwonnen. Vanuit die persoonlijke ervaringen staan wij Amsterdammers bij. Ook als mensen een heel andere problemen hebben, kunnen wij toch goed tot steun zijn. Gevoelens van uitsluiting, stigma en schaamte zijn voor iedereen gelijk. Wij kunnen (h)erkenning geven en empoweren.”
Mooie rolmodellen zijn jullie ook! Zoals jullie hier zitten: 4 krachtige Amsterdammers.
“Dat zijn we zeker! En daar zit ook mijn motivatie. Toen ik zelf vast kwam te zitten in het systeem had ik enorme behoefte aan iemand die naast me stond, die gewoon even luisterde wat ik te zeggen had. Het is fijn dat ik er als ervaringsdeskundige nu kan zijn voor iemand anders.”
Wat speelt er in Amsterdam Noord?
“Uitsluiting, discriminatie en ook taboes rondom armoede waarover men niet durft te praten. Wij bouwen een band met mensen op, we werken aan vertrouwen en dan zie je dat mensen open worden naar de ervaringsdeskundige, vooral als wij ons ook kwetsbaar op stellen en ons eigen verhaal delen. Het begint met goed luisteren en dan durven Amsterdammers ons meer te vertellen dan ze tegen een maatschappelijk werker of hulpverlener zouden doen.”
Wachtlijsten
“Binnen het buurtteam en de zorg zijn vaak wachtlijsten in de zorg, maar iedereen kan bij ons alvast zijn verhaal kwijt. Emoties eruit gooien. Angst en boosheid zijn slechte raadgevers. Als je daar alvast over kunt praten, ontstaat er ruimte en rust terwijl je wacht op verdere hulp.
In Amsterdam Noord heeft 1 op de 3 bewoners moeite met lezen en schrijven. Wat merken jullie daarvan?
“Er zijn veel Amsterdammers die brieven ontvangen die ze niet kunnen begrijpen. Dat is een groep waarvoor weinig aandacht is. Ze moeten een cv inleveren of een andere actie ondernemen maar doen dat niet uit onmacht. Het lijkt dan voor een overheid of mensen niet welwillend zijn maar dat hoeft helemaal niet zo te zijn.”
Wat doen jullie in zo’n situatie?
”We stellen mensen eerst gerust: U bent niet enige, het komt vaker voor, u hoeft zich niet te schamen. We lezen de brief samen: Wat begrijp u wel en wat niet? Als de Amsterdammer er voor open staat vertellen over de mogelijkheden voor een taalcoach of -cursus. Maar we pushen niet. Ons doel is dat persoon in kwestie zelf bepaalt óf en wát hij gaat doen.”
Zelf de regie nemen, is dat haalbaar voor iedereen?
“Niet iedereen kan de volledige regie nemen, soms is het ook een groeiproces waarin je samen optrekt, maar iedereen kan zeggen wat hij prettig vindt en wat niet. Neem iemand met een licht verstandelijke beperking, als die persoon moet beslissen over dagbesteding weet hij heus wel of hij liever handwerken of schilderen wil. Ook dat is ook een soort zelfregie.”
Is (vrijwilligers)werk ook nog iets dat jullie inzetten om iemand te empoweren?
“De Amsterdammer geeft zelf aan wat hij nodig heeft. Dus alleen als iemand zelf heeft bedacht dat hij werk nodig heeft, gaan we samen op zoekmogelijkheden. We vullen dat niet in voor de Amsterdammer.”
Wat jullie voor de Amsterdammer doen is me duidelijk, hoe is de samenwerking in het buurtteam zelf?
“Wij hebben de ervaringskennis, de hulpverleners in het team hebben veel professionele kennis. We spreken elkaar vanuit onze eigen rol, we zijn een aanvulling op elkaar.”
En met WPI?
“Klantbegeleiders kunnen Amsterdammers sowieso doorsturen. We hebben een eigen inloopspreekuur. Want het is niet alleen het aanvragen van een uitkering, er verandert zoveel meer als je zonder werk komt te zitten. Uitzichtloosheid en eenzaamheid kunnen de kop opsteken. Dan kan het fijn zijn om met ons te praten.”
Luisterend oor voor Amsterdammers in Noord
Christa, Florence, Jermain en Jenny runnen een inloopspreekuur in Buurtteam Amsterdam Noord: elke maandag van 10.00 – 14.00 uur in het SAG Gezondheidscentrum Banne Buiksloot, Parlevinker 7.